شاتون: بررسی تخصصی در قلب تپنده خودرو

تاثیر طول شاتون در دور موتور

دور موتور و گشتاور تولیدی آن با طول شاتون رابطه مستقیم دارد. این مسئله باعث شده است که در خودروهای مختلف و موتورهای متفاوت طول شاتون ها متفاوت باشد. این به طراحی موتور و کاربرد آن وابسته است. اگر طول این قطعه زیاد باشد دور موتور خودرو کمتر بوده و برعکس، اگر طول شاتونن کمتر باشد دور موتور زیاد شده و با سرعت بیشتری حرکت می‌کند. وقتی طول شاتون کم است نیروی ناشی از احتراق سریع از طریق پیستون و شاتون به میل لنگ منتقل شده و دور موتور را افزایش می‌دهد. یعنی اینکه با نیروی حاصل از انفجار در طول کورس کمتری منتقل می‌شود.

در طرف دیگر اما وقتی طول شاتون زیاد باشد دور موتور کمتر ولی قدرت موتور بیشتر است. طول زیاد باعث می‌شود تعداد رفت و برگشت کمتر باشد و قدرت انفجار با هدر رفت کمتری منتقل شود. این موضوع در شاتون های کوتاه برعکس است.

عملکرد روغن کاری

قطعات متحرک در خودرو همواره نیاز به روغن کاری دارند. به ویژه قطعاتی که سایش فلز با فلز را ایجاد می‌کنند. وظیفه روغن کاری یاتاقن ها را شاتون بر عهده دارد. روغن کاری شاتون و به ویژه قسمت یاتاقان های آن به دو صورت کلی انجام می‌گیرد.

• روانکاری پاششی
• روانکاری تحت فشار

روغنکاری پاششی:

روغن کاری پاششی یا اسپلش در انتهای بزرگ انجام می‌شود. به این صورت که روغن از مجرای روغن میل لنگ و شاتون وارد شده و از طریق سوراخی که در بدنه شاتون تعبیه شده است، به سمت بالا یعنی یاتاقان کوچک و گژن پین پاشیده می‌شود. در این نوع روغن کاری زمانی که شاتون به سمت پایین می‌رود روغن وارد مجاری روغن رفته و در هنگام بالا رفتن آن پاشیده می‌شود.

روغنکاری تحت فشار :

در روانکاری تحت فشار، انتهای شاتون دارای سوراخی در نزدیکی یاتاقان است و در آنجا فشار روغن برای روانکاری فرستاده می شود که به آن روانکاری فشاری می گوییم. به این صورت که روغن از مدار اصلی به کپه های روی میل لنگ وارد می‌شود. این روغن به صورت فیلم نازکی روی یاتاقان‌ها لایه‌ای را ایجاد می‌کند. با حرکت شاتون و فشار وارد شده به روغن، این روغن از طریق مسیر روغنی که در داخل شاتون تعبیه شده است به سمت بالا حرکت می‌کند. روغن از این مسیر به سمت یاتاقان کوچک و گژن پین با فشار حرکت کرده روغن را به انتهای شاتون می‌رساند.

علائم  و نشانه های خرابی شاتون

معمولا خرابی این قطعه ناگهانی بوده و در اکثر موارد نمی‌توان قبل از وقوع خرابی و شکست آن این مسئله را تشخیص داد. هنگامی که شاتون خراب شده باشد آسیب های جدی وارد می‌کند و ممکن است موتور از کار بیوفتد. اما در ادامه برخی موارد را توضیح می‌دهیم که با دانستن آنها می‌توان از خرابی این قطعه با خبر شد.

وجود صداهای غیر معمول در موتور:

در صورتی که صداهای عجیب و غیر عادی از موتور خودرو بیاید و این صداها در هنگام افزایش دور موتور افزایش یابد، می‌تواند نشانه‌ای از خرابی شاتون باشد. این مورد می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد که یکی از آنها خرابی این قطعه می‌تواند باشد. وجود این صداها بسیار مهم است و باید سریعا موتور بازبینی شود و به رفع آن پرداخت.

خشک کار کردن:

همانطور که گفته شده قطعات متحرک موتور باید به خوبی روغن کاری شوند و از سایش فلز با فلز جلوگیری شود. یکی از مهمترین عوامل در خرابی های موتور نرسیدن روغن به قطعات متحرک است. زمانی که اجزای شاتون به خوبی روغن کاری نشود، این قطعه خشک کار کرده و خیلی سریع آسیب می‌بیند. برای فهمیدن اینکه خشک کار می‌کند باید به صدای موتور دقت کنید. اگر صدای تق تق ریزی شنیدید نشانه این است که خشک کار می‌کند.