کویل چیست؟
موتور احتراق داخلی برای اینکه به حرکت دربیاید. باید هوا مکش شده، و مخلوط هوا و سوخت متراکم شود و احتراق انجام پذیرد.اما علاوه بر سوخت و هوا رکن سوم یعنی جرقه نیز نیاز است. و این جرقه توسط شمع ها انجام می شود. ولی شمع ها برای جرقه زدن به ولتاژ بسیار بالایی نبازمندند و ولتاژ باتری 12 ولت است اینجاست که به قطعه ای بنام کویل نیاز داریم که به آن سیم پیچ احتراق یا کوئل نیز می گویند. این قطعه ولتاژ را تا حدود 7000 تا 25000 ولت میرساند. البته این ولتاژ در شرایط مختلف مثلادر مواقعی که شمع ها کثیف هستند و یا شرایط نامناسب بودن سوخت متفاوت است .
در اصل کویل به سیم پیچ های القایی گفته میشود که تولید جریان برق با ولتاژبالا را بر عهده دارد.در اکثر کویل های جدید برای ایجاد پالس از ترانزیستورهای بسیار قوی استفاده میشود.در نسل های قدیمی، از یک کویل برای همهی سیلندرها استفاده میشود.اما در نسل های جدید برای هر سیلندر یک کویل وجود دارد. یک نکتهی مهم این است که خودرو های دیزلی به دلیل فشار بیشتر سوخت نیاز به کویل نیست.
نحوه عملکرد کویل
تسلا کویل ترانسی بدون هسته است که با به کارگیری دو سیم پیچ اولیه و ثانویه که به هم القا میدهند، جریان را پایین، ولتاژ را بالا و فرکانس متناوب تبدیل کرده، همچنین شار مغناطیسی دور سیم پیچ ایجاد میکند.
همینطور یک عایق میان دو سیم پیچ قرار میگیرد چرا که زمان انتقال برق حرارت زیادی تولید میشود و از خراب شدن سیم پیچها جلوگیری میکند.
به طور کلی کویل از دو سیم پیچ و مغزی درونی تشکیل شده است. تعداد دور سیم پیچ اولیه پایین و تعداد دور سیم پیچ ثانویه زیاد می باشد. زمانی که جزیان به سیم پیچ اولیه وارد می شود باعث القای الکتریکی در سیم پیچ دوم شده بدین شکل ولتاژ در سیم پیچ ثانویه تا چند هزار برابر میشود.
در خودرو های کاربراتوری قطعه ای وجود داشت به نام دلکو که برق را از کوئل میگرفت و ولتاژ را مهار کرده تا هر شمع توانایی جرقه زدن در زمان مناسب را داشته باشد
در داخل دلکو قطعهای پلاتینی وجود دارد که وظیفه اش کنترل ولتاژ خروجی از کویل ماشین می باشد شرکت های ماشین سازی کویل خودرو را در سه دسته تولید میکنند:
دسته اول :
در این دسته کویل های ساده که از یک استوانه ، دلکو که جرقه ها را مرتب میکند قرار میگیرد. و در ماشین های کاربراتوری بیشتر به کار برده میشود
دسته دوم:
کویل های پراید ، پژو در این دسته قرار میگیرند و نکته حائض اهمیت این است که خرابی این مدل کوئل باعث آسیب های شدید به خودرو می شود.
دسته سوم:
در این دسته نیز کویل های پژو 206 ، پژو 207 و تندر 90 قرار میگیرد که در این خودرو ها برای هر سیلندر وشمع کویلی به صورت جداگانه قرار داده شده است.
انواع کوئل
کویل ها به طور کلی به 2 گروه با وایر و بدون وایر تقسیم می شود وایر قطعه ای است که برق را از کویل یا دلکو به شمع منتقل می کند.
- با وایر
که در خودرو هی قدیمی تر استفاده می شودو در خود رو های جدید تر وایر حذف شده است و علت آن جلوگیری از هدر رفت انرژی است خود کویل های با وایر به دو دسته دیگر تقسیم میشوند.
کویل معمولی
بیشتر در خودرو های کاربراتوری و خودرو های انژکتوری با سیستم دلکو استفاده شده است. همانند پراید کیا و خودرو های خشک (پراید و پژو کاربراتوری )و روغنی (پیکان و نیسان کاربراتوری)بکار رفته است.
کویل دوبل
بیشتر در خودرو های انژکتوری استفاده میشودو جرقه زدن را به صورت دوبه دو(یک و چهار ، دو و سه) در سیلندر ها تنظیم میکند.
- بدون وایر
در خودرو های جدید تراز این نوع کوئل استفاده میشود و دو دسته دارد:
کوئلهای کتاب
این کویل شباهت زیادی به کوئلهای دوبل دارد و تنها تفاوت آن نداشتن وایر است و چون پهن است به آن کتابی میگویند
کویل قلمی
از این نوع کوئل پیشرفته ترین نوع کویل است و هر سیلندر یک عدد از ان قرار میگیرد
علائم خرابی کویل
از نشانه های خرابی این قطعه می توان به موارد زیر اشاره کرد:
افزایش مصرف سوخت
روشن شدن چراغ چک آمپر
روشن نشدن خودرو
بد استارت خوردن ریپ زدن خودرو
بعضی دیگر از علائم نیز جرقه نخوردن در یک یا 2 سیلندر و همزمان نبودن شارژ کوئل ها می باشد و این ها با دیاگ مشخص می شود البته تمام نشانه هایی که در بالا اشاره کردیم ممکن است به دلیل خرابی قسمت دیگری از برق خودرو نیز رخ دهد.
نحوه عیب یابی کویل
اصلی ترین روش عیب یابی به وسیلهی دیاگ است اما با اهم متر نیز بزای کوئل های دوب میتوان عیب یابی کرد.
عیب یابی کوئل دوبل با دستگاه مولتی متر(قسمت اهم متر):
ابتدا کلید دستگاه مولتی متر را روی اهم متر تنظیم کنید و سپس ، سیمهای مشکی و قرمز را در دستگاه مولتی متر متصل کنید و به پایه های مدار اولیه و ثانویه، دو سر سیم های مشکی و قرمز را وصل کرده و به اندازهگیری مقدار مقاومت اولیه و ثانویه بپردازید. در صورت اختلاف داشتن مقدار مقاومت اندازهگیری شده با مقدار استاندارد، معیوب است و باید آن را تعویض کنید.
در تمامی مدلهای کویل دوبل ( ساژم – زیمنس_ بوش)، مقاومت مدار اولیه (فشار ضعیف) تقریبا یکسان و زیر 1 اهم است (حدود ۶/۰ یا ۷/۰). ولی در مدلهای مختلف، مقاومت مقدار ثانویه( فشار قوی) یکسان نیست.
علل خرابی
کاهش جرقه زنی که به دلیل فرسوده شدن کویل خودرو
نیم سوز شدن یا سوختن کوئل
وجود ایراد در اتصالات کامپیوتر خودرو یا همان ECU
فشار و حرارت بالا
به اتمام رسیدن عمر مفید کویل ماشین
کیفیت بد قطعه
عواقب خرابی
کوئل یکی از قطعات مهم و حیاطی برق رسانی خودرو است و توجه نکردن به خرابی آن یا استفاده از جنس بی کیفیت ممکن است مونجر به آسیب جدی به موتور خودرو شود که هزینه های سنگینی به بار بیاید و همچنین اتصالی ان ممکن است منجر به آتش سوزی شود. همچنین احتراق ناقص سوخت باعث آلودگی هوا می شود و افزایش مصرف می شود.
ویژگی های کویل با کیفیت
1. تنها استاندارد معتبر برای کیفیت قطعه جنس مورد استفاده توسط کارخوانه و خط تولید خود رو است.
2. استفاده از متریال با کیفیت به طور مثال هر یک از پارا متره های طول ، قطر ، تعداد دور و جنس متریال سیم پیچ باید استاندارد باشد.
3. محل اتصال وایر به کویل باید کاملا آبندی شده و با استفاده از متریال مقاوم در برابر حرارت و ضربه باشد که اگر به این شکل نباشد دچار برق دزدی و خطرات جبران نا پذیری می شود.
4. براکت یا کوئل ها یا پکیچ کوئل ها باید استحکام کافی داشته باشد تا از سیم پیچ ها ودر برابر تنش های حرارتی و مکانیکی محفظه ی متور محافظت کند.
5. درسیم پیچ ها نیز باید در برابر رو طوبت همانند باران آب بندی شده باشد.
پیشنهاد ویژه همراه یدک 24 : کویل زیمنس نیسان انژکتوری (یورو 4)